Hospice Tororo: RESPECT!, deel 2

Compound van Theresa

Medicijnentas ingepakt, patiëntendossiers erbij gedaan. Helm op, tijd om te vertrekken. We rijden de Mbala-route, richting Merikit. Waar alle plaatsen allemaal liggen is op een kaart moeilijk aan te duiden, we rijden in ieder geval vanuit Tororo noordwaarts. Eerst nog over asfalt maar al snel wordt het zwarte asfalt vervangen door rood zand. Hetgeen niet per definitief slechter is. Overal kom je meer dan genoeg kuilen en gaten tegen. Op het ene moment zit de vaart er behoorlijk in en het volgende moment moet de Boba-man volop in de ankers om niet in een diepe kuil te belanden. Ik zit achterop bij een ervaren Boba-man dus gaat het wel goed komen.
Na de doorgaande zandweg loopt de route over kleine karrensporen of zelfs nog smaller. Het weer is prachtig en het landschap schitterend. Overal wordt vriendelijk gezwaaid en roepen kinderen Mzungu. Hetgeen wit mens betekent. En dat zwaaien ze met een grote glimlach op hun gezicht. Als kinderen mzungu roepen is dat geen belediging, doen volwassenen het dan kan dat beledigend bedoeld zijn. Ik zie veel blije kindergezichtjes. Een mzungu zien ze zeker niet elke dag op een Boba-Boba voorbijkomen. Tussen een paar bananenbomen door zien we een paar hutten bij elkaar staan. Hier staat het huis van de eerste patiënt Theresa.

Vlnr man van Theresa, Theresa, Rinty en Amos

De Oegandezen in de binnenlanden hebben veelal een eigen stukje land waarin ze in hun levensbehoefte qua voedsel kunnen voorzien. Soms is de opbrengst van het land meer dan nodig is en dan kan dit verkocht worden. Het huis van de vader is geen lemen hut met een rieten dak maar van steen met een dak van golfplaat. Om het huis staan vaak de huizen van de zoons die daar dan met hun gezin in wonen. Als er volwassen dochters zijn wonen die niet meer op het stuk land. Gelukkig heeft Rinty me van te voren een beetje verteld hoe bijvoorbeeld de begroeting gaat: eerst ga je op de aangeboden klapstoel zitten en dan wordt er pas begroet. De mannen, indien aanwezig, gaan ook op een stoeltje of bankje zitten terwijl de vrouwen op een mat op de grond gaan zitten. Rinty krijgt als gast wel een stoel aangeboden.

Rinty vraagt Theresa hoe het allemaal gaat en hoe het met de medicijnen voor de pijn gaat. Amos, Rinty's vast Boba-man vertaalt. Al kan Rinty wel wat van de taal verstaan en spreken, voor dit soort gesprekken is een vertaler onontbeerlijk. Op een gegeven moment komt de oudste zoon des huizes er ook bij, het gesprek komt op het probleem van Theresa dat ze haar plas niet meer kan ophouden. Hierdoor komt ze niet meer buiten het eigen stukje land en dreigt ze in een sociaal isolement te raken. Het praat allemaal ongemakkelijk, ik zelf loop wat over het terrein rond om foto's te maken en hoor het van een afstand, vrouwenproblemen bespreken met mannen. Maar het is geen optie dat bijvoorbeeld een van de schoondochters die ook op het land wonen het van de zoon overneemt. Rinty stelt voor om de volgende keer een katheter mee te nemen zodat Theresa weer bij familie en vrienden op bezoek kan. Nee, dat vindt de zoon geen goed idee. Hij moet er niet aan denken dat hij (!!!) een slangetje in zich krijgt. Nee, sufferd! Het is voor je moeder. Het lukt Rinty niet hem daarvan te overtuigen. Bij een volgend bezoek maar weer proberen, hospicezorg is soms ook inpraten op familie om de juiste zorg bij de patiënt te krijgen.

Multifunctionele Maxicosi

Terwijl Rinty met de patiënt bezig is loop ik wat op de 'compound' rond en maak foto's. Rinty, maar ook de andere mensen van het hospice waar ik mee op stap ben geweest, hebben van te voren uitgelegd wie ik en Rian zijn. En waarom ik foto's maak. De foto's zullen voor het promoten van het werk van het hospice gebruikt gaan worden. En als een patiënt overlijdt, hetgeen bij vrijwel alle patiënten het geval is, dan krijgt de familie vaak een foto van de overledene. Ik maak daarom ook veel portretfoto's.


De meeste kinderen vinden mij als mzungu best interessant. En dan ook nog één met een fotocamera. Spannend. Soms zo spannend dat een kind bij het zien van zo'n grote mzungu spontaan in huilen uitbarst. Overigens voor mij een niet geheel onbekend effect.

Als Rinty klaar is bij Theresa stappen we op de Boba, zwaaien nog een keer en gaan naar de volgende patiënt, Juliana. Juliana is een oude vrouw van 89 jaar. Voor Oegandezen is dit stokoud. Ze woont bij haar oudste zoon die ambtenaar is geweest. Hij heeft een mooi huis kunnen bouwen en Juliana wordt goed verzorgd. Achter het huis staan nog wat oude hutten, alles ziet er netjes uit. Graan wordt met een vijzel gekneusd en daarna gezeefd. Prachtige plaatjes van het leven van de gewone Oegandees. Net voor Rinty klaar is moeten we naar binnen want het begint te regenen. Niet een beetje maar het komt met bakken tegelijk naar beneden. Meer dan een uur stort het, we zitten gelukkig droog en op een comfortabele bank. De Boba-mannen mogen ook binnenkomen. Op een gegeven moment liggen de Boba-mannen en de zoon te slapen, terwijl Juliana nog vrolijk om zich heen kijkt. Ze kan nog wel een paar jaartjes mee, al hoeft het van haar niet meer zo. Bijna 90 jaar is lang genoeg.

Gelukkig houdt de regen ook een keer op. Volgens Rinty regent het in deze tijd van het jaar rond Tororo nooit. Heb ik weer; een uitzondering. We kunnen naar de volgende patiënt, Sarah. Wat ons daar overkomt hadden zelfs Rinty en Amos niet verwacht.