2 emmertjes water halen, 2 emmertjes pompen...

Een van de watertorens van het ziekenhuis

Hoe lang is het niet geleden dat dit liedje in Nederland gezongen werd en het ook nog realiteit was? Ik denk dat onder mijn bloglezers misschien nog één of twee mensen dit echt hebben meegemaakt. Veilig drinkwater, het is zo vanzelfsprekend voor ons. We draaien een kraan open en daar hebben we heerlijk gemeentepils. Douchen doen we met lekker warm water. Oke, soms heb je een paar uurtjes geen water maar dan weet je dit vaak al heel lang van te voren. Lastig maar niet onoverkoombaar. Het zal jullie niet verrassen dat het in Oeganda allemaal iets minder vanzelfsprekend is.

De meest ideale situatie wat betreft de watervoorziening vindt je bij overheidsgebouwen, even het presidentieel paleis van Museveni buitenbeschouwing gelaten. Daar zijn we even niet aan toe gekomen om op visite te gaan. Via leidingen komt min of meer gezuiverd water bij het gebouw aan. Om nu zeker van een constante waterdruk te zijn hebben deze gebouwen een grote plastiek ton waarin het water verzameld. Een soort watertoren. Je ziet deze watertorens ook bij verschillende huizen staan. De torens zorgen voor de waterdruk maar zijn ook een reservevoorraad voor als via de leidingen geen water binnenkomt. En dat gebeurd vaak en ook wel eens lang. Zelf het ziekenhuis kan hier last van hebben. Dan kan nog even de reservevoorraad worden gebruikt, maar ook dat raakt ook wel eens op.

Een stapje lager in dit ideaalbeeld zijn de gewone huizen die direct aangesloten zijn op het waterleidingnet. Alleen dan zonder torentje. Dan heb je dus geen reserves als een kraan alleen maar lucht geeft. Omdat dit regelmatig gebeurd zorg je voor een reservevoorraad in jerrycans. Meestal kom je het hier wel een periode-zonder-water-uit-je-kraan mee door. Vervelender wordt het als je met een paar huizen op dezelfde waterkraan aangesloten bent en één van de buren vergeet te betalen. Dan wordt de watermeter zonder waarschuwing weggehaald. En voordat je die weer terug hebt dan ben je zo vier dagen verder. Dit overkomt ons in de eerste week in Tororo. Wassen met een teiltje en een beker is dan het alternatief voor douchen. Na drie dagen ben je dan ook door de reservevoorraad van 75 liter heen. Tja, dat is een uitdaging. Maar gelukkig wil een buurvrouw de uitdaging wel aangaan. Voor 70 cent haalt ze 500 meter verder bij een school twee jerrycans water voor ons. Hier wordt regenwater opgevangen en kan gratis afgetapt worden. Goed voor wassen en de wc doorspoelen. Goed doorkoken en je kunt thee of koffie maken.

Even tussendoor: ik zit de concepttekst voor deze blog te schrijven op een stoeltje net buiten het kantoor van het hospice. Allerlei mensen passeren en lachen vrijwel allemaal vriendelijk naar mij. Zo ook een jongeman met een groene sweater aan. Een sweater van het Kelowna Baseball Team. Kelowna? Ja geachte lezers, dat is inderdaad de plaats in Canada waar ik in november ben geweest. De wereld is soms klein, al kun je je afvragen of deze jongen enig idee heeft waar het shirt vandaan komt.

Ze hebben er wel plezier in

Goed, de buurvrouw loopt voor ons tweemaal 500 meter met 25 kilo water op haar hoofd. Hetgeen ze overigens wel gewend is want haar huisje heeft geen kraan. Iedere dag een paar keer met water lopen sjouwen. Met het verschil dat ze vandaag er nog een beetje geld mee verdient. Ook kinderen zie je al op jonge leeftijd met jerrycans met water onderweg van regenton of waterpomp naar huis. Jongens gebruiken vaak fietsen, meisjes lopen met de jerrycans op hun hoofd. Hoe jonger het meisje hoe kleiner de can. Langzaam opbouwen naar de grootste can van 25 liter.

Het verzamelen van regenwater zoals bij de school wordt nog niet veel gedaan. Veel algemener is

Pompen voor bronwater

bronwater, uit de grond te halen met een handpomp. Overal in het land kom je deze bronnen tegen. Ook naast het ziekenhuisterrein is een pomp waar door iedereen water getapt kan worden. Continue lopen mensen met cans het terrein af om water te halen voor de verzorging van hun familieleden.

De laatste manier om aan water te komen is het vullen van cans in riviertjes en beekjes. Je ziet riviertjes en beekjes niet zo heel veel en zeker in de drogere zomertijd is het water zeker niet veilig. Maar beter iets dan niet. Terwijl stroomopwaarts men zichzelf en de kleding wast, wordt een paar meter stroomafwaarts jerrycans gevuld. Goed koken voor gebruik is wel verstandig.

Deze dames halen water uit een beekje,
overigens niet hetzelfde beekje als waar
hierboven in gewassen wordt.

Niet alleen water wordt op het hoofd vervoerd