Lekker achterop

 Je kunt je op verschillende manieren door Kampala bewegen De leukste  maar helaas ook de minst veilige, manier is achter op de Boda-Boda, ofwel de brommertaxi. Het lijkt erop dat iedere snotneus van een jaar of 18-19 zo'n brommer heeft en zijn diensten ermee aanbiedt. Waar je ook loopt of staat, er komt altijd wel een Boda-Boda toeterend voorbij. Wil je mee dan houdt je hem aan, onderhandelen over de prijs en gaan. Dat ze daarbij de verkeersregels behoorlijk ruim interpreteren heeft wel weer als voordeel dat je overal redelijk vlot komt. Want het verkeer in Kampala kan een vreselijke puinhoop zijn.


Helaas hebben we dat zelf op de laatste dag ook mee mogen maken. Een ritje naar een winkel heen ging in 15 minuten. Terug kostte het uiteindelijk 2,5 uur voordat we thuis waren. Veroorzaakt door een vrachtwagen die lomp overdwars op de weg klem stond waardoor het verkeer in alle straten in de wijde omgeving volledig vast liep. Op zo'n moment zie je wel meteen dat de Oegandees zich niet al te snel uit het veld laat slaan want een gewone straat biedt dan opeens ruimte voor 3 rijen auto's in plaats van twee. Efficiënt gebruik van het beschikbare asfalt, anders was de puinhoop nog groter geweest. Deze wat negatieve ervaring werd natuurlijk ook een beetje door ons zelf veroorzaakt. Hadden we maar niet in de auto moeten stappen maar gewoon achter op de Boda-Boda. Al hadden die nu zelf ook wel wat issues om er doorheen te komen.

Als we de Boda-Boda vanaf huis namen dan bestelde we via een app een Safe-boda. Deze boda-rijders hebben een extra opleiding gekregen, houden zich beter aan de verkeersregels en, niet onbelangrijk, ze hebben een helm voor de passagiers. Op die manier kunnen we voorkomen dat we één van de 20.000 gewonde boda-boda-rijders worden die per jaar in het ziekenhuis terecht komen. We zijn echter ook wel eens gewoon zonder helm achterop gestapt. Meestal hielden de rijders er dan wel rekening mee door wat rustiger en veiliger te rijden.

Behalve dat je op een Boda-Boda veel sneller op de plaats van bestemming bent heeft het nog een groot voordeel. Achterop beleef je de stad veel meer als in de auto. Je maakt er meer deel van uit. Het geluid, de geuren, alles is achterop veel intenser dan vanuit de auto. In de volgende reeks foto's neem ik jullie mee achterop de Boda-Boda om te laten zien waar ik in Kampala zoal allemaal langst ben gereden.

	Een Boda zoal het ooit begonnen is	Joggend langst de file
	de plaatselijke meubelboulevard
Keuringsdienst van waren?
		Zelf auto's zijn hier een keer afgeschreven
	De Kolenboer	Heeft u ook planken?

Nu niet vallen

Vuilnis

Let op de tekst op de muur

Na veertien dagen in Oeganda rond gelopen te hebben durf ik de stelling te deponeren dat Oeganda een mooi land is alleen dat haar bevolking er een bende van maakt. Dit geldt niet alleen voor Kampala maar ook voor andere delen van het land waar ik doorheen gereisd heb.

Aan de ene kant snap ik er geen hout van maar aan de andere kant ook wel weer. Als je in de slums, sloppenwijken, woont dan ben je de hele dag bezig om eer voor te zorgen dat je genoeg geld verdient om tenminste één maaltijd aan je kinderen voor te kunnen zetten. Dan heeft afvalverwerking niet echt een prioriteit. Maar als je achter een taxi-busje aanrijdt en je krijgt bijna lege plastic flesjes op de voorruit omdat die zonder pardon uit de rijdende bus gegooid worden dan is dat niet te begrijpen.

	Gootje scheppen door gemeente-beambten

De gemeente doet wel pogingen om het straatbeeld iets te verbeteren. Op bepaalde wegvakken worden veegsters aangesteld die iedere dag de goten van hun wegvak schoonmaken. Maar bijvoorbeeld prullenbakken moet je met een vergrootglas zoeken.

Tijdens mijn vakantie in 2014 heb ik gezien dat ieder blok met huizen zijn eigen vuilverbranding had. Gewoon alles wat je niet meer gebruikt in een kuil gooien en dan af en toe de fik erin. In een stad als Kampala wordt dat natuurlijk iets lastiger. Nog steeds zie je bij huizen wel een brandstapel waar vanals op verbrandt wordt  hetgeen lekkere giftige rook geeft maar er is ook een georganiseerde vuilophaal dienst. 

Je koopt een abonnement waarbij je één keer per week je vuilnis, ongescheiden, aanbiedt. Met een
vrachtwagen wordt deze vuilnis dan verzameld en wordt buiten de stad naar een stort gebracht. Hier op de stort lopen mensen die vervolgens het vuil handmatig gaan scheiden in plastic, ijzer, steen enzovoort. Eigenlijk op dezelfde manier als we in Nederland doen, alleen dan niet bij de bron. En het 'salaris' wat de mensen met het vuil sorteren verdienen is afhankelijk wat ze uit de vuilnis halen en kunnen verkopen. Een dag niet sorteren is een dag geen geld. Er is ook een groep mensen wat eten uit de vuilnis haalt en dat als varkensvoer verkoopt. Kan me dus wel voorstellen waarom een varken soms als onrein gezien wordt.

Frietje met

Het verzamelen van plastic flesjes levert blijkbaar zo weinig op (ongeveer 5 cent de kilo en een kilo lege flessen zijn best wel veel lege flessen) dat we tijdens een wandeling door een slum voldoende plastic hebben zien liggen maar geen jeugd die druk bezig is het te verzamelen. Oud papier levert net zoveel/weinig op maar dan heb je sneller een kilo te pakken. Het oud papier wordt geknipt en geplakt tot allerlei zakjes en enveloppen. 

Maakt de Oegandees er op straat een zooitje van, hij/zij, uitzonderingen daar gelaten, wel schoon op zichzelf. Op de meest vieze plaatsen zie je was hangen en zijn mensen zich aan het wassen.

Je hoeft niet in een mijn te werken om stoflongen te krijgen

Het water links onder is niet diepblauw maar pikzwart rioolwater. Een open riool net achter de slum.
Wees blij dat geur-internet nog niet bestaat.

Zwarte bladzijde

Als je de titel van deze blog niet in de juiste context zou lezen dan zou je het best wel grappig kunnen vinden. Een zwarte bladzijde in een blog over een Afrikaans land waar een groot deel van de inwoners zo donkerbruin zijn dat je het bijna zwart kunt noemen. Maar een deel van de geschiedenis van Oeganda is te zwart, te gruwelijk om het nog grappig te kunnen vinden.


De Britse overheersing duurt tot 1962. Tijdens deze periode komen grote groepen Indiërs, ook een Britse kolonie, naar Oeganda. Het land kent een redelijke economische groei en stabiliteit. Op 6 oktober 1962 wordt Oeganda zonder slag of stoot onafhankelijk. De Britten vertrekken maar regelen nog wel dat de koning van het grootste koninkrijk Buganda als president geïnstalleerd wordt. Om ook de andere koninkrijken niet helemaal opzij te schuiven wordt Obote, afstammeling van een ander koninkrijk uit het noorden, de premier.

Het duurt niet lang (1966) of Obote zet de zwakke president af, heft de grondwet op en benoemt zichzelf tot president van het land. Milton Obote heeft vertrouwen in Idi Amin, door de Britten opgeleide militair, en bevordert hem tot chef-staf van de hele krijgsmacht.  Met Idi Amin aan zijn zijde kan Obote de hele wereld aan. Obote is een dictator pur sang: iedere tegenstander verdwijnt, hij heft de koninkrijken op omdat hij immers de baas is en dit niet met anderen wil delen. Maar hij is niet alleen maar slecht voor het land. Tijdens zijn bewind worden ziekenhuizen en scholen gebouwd en is er een soort van oppervlakkige rust. 

Dat duurt slechts vijf jaar. Obote en Amin krijgen ruzie en tijdens een buitenlandse reis van Obote bezet Idi Amin in 1971 met loyale troepen de hoofdstad. Idi Amin is de nieuwe dictator van Oeganda. Het is het begin van een donkere periode in de geschiedenis van Uganda. Idi Amin is wreed en achterdochtig, een gevaarlijke combinatie. Hij zuivert het leger en het land van staatsgevaarlijke elementen. Hij doodt zijn eigen ministers en gooit zijn slachtoffers voor de krokodillen. Volgens de wildste verhalen zou Idi Amin zijn slachtoffers zelfs opeten.

Ingang van een simpele maar efficiënte gevangenis

5 ruimtes zonder tralies maar de gang wordt onderwater en stroom gezet

100 mensen in één ruimte waren geen uitzondering

De angst regeert in de straten van Kampala. De gevreesde geheime diensten onderzoeken iedereen die zich een klein beetje verdacht gedraagt. Idi Amin wil van Oeganda een zuivere zwarte Afrikaanse staat maken. Grote groepen Aziatische Oegandezen, die al drie generaties in Oeganda wonen, worden hun land uitgezet. Ze mogen slechts hun koffers meenemen, de rest moeten ze achterlaten. De Aziaten zijn echter de ruggengraat van de Oegandese economie. Idi Amin geeft hun bedrijven aan zijn politieke vrienden, maar het gaat helemaal mis. De economie stort in. Om de aandacht van de binnenlandse problemen af te leiden, valt Idi Amin in 1978 Tanzania binnen. Een dure vergissing, Tanzania vecht terug en met hulp van gevluchte Oegandezen weten ze de bezetter terug te dringen. Ze staan zelfs aan de poorten van de Oegandese hoofdstad Kampala.

Idi Amin beseft dat het spel voorbij is. Met zijn vier vrouwen, een paar van zijn dertig minnaressen en zo'n twintig kinderen vlucht Idi Amin het land uit. Via allerlei omwegen vestigt hij zich in Saoedi-Arabië, waar hij in 2003 overlijdt.

Zoals alles heeft dit verhaal ook een andere kant. Veel Oegandezen zien Amin nog steeds als een goede president die op kwam voor zijn eigen bevolking. De moorden op de tegenstanders wordt als collecteral damage gezien. De periode met Amin wordt op school vanuit de positieve kant belicht, terwijl Obote juist als slecht gezien wordt terwijl die veel meer echt deed voor de bevolking door het bouwen van scholen en ziekenhuizen. Iets waar Amin niet echt goed in was.

Hij lijkt een vriendelijke
knuffelbeer

Ook wel opvallend is dat in het Oegandese parlement, daar in een andere blog meer over, in de Wall of Fame portretten van Obote en Amin naast de andere presidenten hangen. En dat de gids het ook nog over Zijne Excellentie Idi Amin heeft. Ik heb ook een boda-boda zien rijden volgeplakt met Amin stickers. Wat in onze ogen een dictator is, wordt door de eigen bevolking als een held gezien. 

Allahu akbar

Behalve de ellende van de slavenhandel brachten de Arabieren een aantal eeuwen geleden ook hun geloof mee. Vandaag de dag beleidt ongeveer 16% van de Oegandese bevolking dit geloof. Dan zijn er nog wat Hindoes maar het merendeel van de bevolking is Christelijk in alle mogelijke beleidingsvormen.

Overal in Kampala kom je moskeeën tegen, zoals in de volksbuurt Bsaiwe waar een eenvoudig gebouw dienst doet als gebedsruimte. Meestal vallen de gebouwen op doordat ze er veel beter uitzien dan de huisjes die er omheen staan. 

     Foto boven: moskee in Bsaiwe

     Foto onder: ergens onderweg

In 1972 vroeg Idi Amin zijn broeder Kolonel Ghadaffi om hulp (geld) om een moskee te bouwen? Het fundament werd wel gelegd toen Amin nog aan de macht was maar de echte bouw begon pas begin 2000. Na zeven jaar bouwen was de Ghadaffi moskee klaar. De op een na grootste moskee in Afrika biedt plaats aan ruim 25000 mannen en 10000 vrouwen. Bijna alle bouwmaterialen en ambachtslieden kwamen uit het buitenland: mozaiek in plafond uit Marokko, lampen uit Egypte, hout uit Congo, glas uit Italië. Men heeft behoorlijk uitgepakt.

    

    De National Mosque

Na de val van het regime van Ghadaffi is de naam van de moskee veranderd in Uganda National Mosque. Veel Oegandesen vinden dit maar onzin, Ghadaffi is in hun ogen geen slecht mens maar kwam vooral op voor de moslims. Het is maar hoe je de feiten bekijkt.

Vanaf de minaret heb je een schitterend 360 graden uitzicht over geheel Kampala.

    Kampala downtown vanaf de minaret

Of Allah de grootste is laat ik aan ieder zelf over om dat te bepalen, maar deze gebedsruimte is dat wat mij betreft in ieder geval wel. Indrukwekkend!